Bilgi Bankası
Döner haldeki bir parçanın hareketini aynı eksen üzerinde bulunan diğer bir parçaya iletmek veya
iletilmekte olan bu hareketi istendiği zaman durdurmak amacıyla kullanılan mekanik tertibata
kavrama adı verilir. Motorlu taşıtlarda kullanılan kavramalar krank mili ekseninde olmak üzere
motorla vites kutusuna bağlanmış olup motordan vites kutusuna hareket iletimini sağlar ve istendiği
zaman motor çalışmasına devam etmesine rağmen bu hareket iletimini durdurur.
Motor çalışır durumda iken kavrama kavramış olursa hareket motordan vites kutusuna iletilir. Aynı
anda vites kutusu vites durumunda ise motorun hareketi tekerleklere kadar iletilir ve taşıt harekete
geçer. Kavrama ayrılmış durumda (hareket iletmez durumda) olduğu zaman motorun hareketi vites
kutusuna geçemez ve vites kutusu boş durumda olmasa dahi motorun hareketi vites kutusuna
iletilmediğinden taşıtın hareketi mümkün olmaz. Vites kutusu vites durumunda olmasına rağmen
taşıt durur halde iken kavrama motorun çalışmasına imkân verir.
Kayma ve kaçırma sonucu oluşan büyük sürtünme kuvvetleri aşırı ısınmalara yol açar. Aşırı
ısınma aşınmayı hızlandırır, balatanın yanmasına sebep olur. Volanın ve baskı plakasının
yüzeyleri çabuk aşınır, çizilir, çatlar, yüzeylerde derin çukurluklar oluşabilir. Baskı plakasında
meydana gelen ısı yayların gerilimlerini zayıflatarak bozulmalarına yol açar.
Kavramadaki kaçırma özellikle yokuşlarda araca gaz verilirken hızlanamama, çekişte zayıflık
ya da ilk hareket sırasında duran aracı yerinden güçlükle kaldırma şeklinde kendisini
gösterebilir
Zaman içerisinde balatalı disk aşınmış, baskı yayları ile diyafram yaylar zayıflamış, balata yağlanmış veya ayırma parmakları yanlış ayarlanmış ise debriyaj kaçırır. Bu gibi hallerde disk veya baskı düzeninin komple değiştirilmesi gerekir.
Motorun indirilip bindirilmesinden sonra ses yapıyorsa kavrama muhafazasının ekseni kaçıktır veya bağlantılar çarpık olabilir. Sebep ne olursa olsun eksen kaçıklıkları giderilmelidir.
Özellikle genç sürücüler kalkış sırasında tekerleklere patinaj yaptırma heveslerine kapılırlar. Bu heveslerin debriyaj balatasını sıyıracağını unutmamak gerekir. Patinajlı âni kalkışlar en azından debriyajın ve lastiklerin ömrünü azaltabilir.
Kavrama kavrarken ses yapıyor tarzı şikayetler sebebi tespit etmek için sesin kavramanın kavramış konumda mı yoksa ayırmış durumda mı geldiğine dikkat etmek gerekir. Pedala basılırken mi yoksa pedal bırakıldığı zaman mı sesin geldiğini saptamak zorunludur.
Pedala basıldığı zaman ses kesiliyorsa sesler transmisyondan geliyor demektir. Ayrıca volanın göbeğinde bulunan ve prizdirekt milinin ön ucuna yataklık eden burcun aşınmış olması ya da yağsız kalması, kurumuş olması da sese yol açabilir. Bu tür sesler daha çok yatak sesleridir ve şüphesiz vites kutusundaki yataklardan gelir
Debriyaj ayırdığı zaman duyulan sesler baskı bilyasının aşınmasından, yağsız kalmasından, tutukluk yapmasından ileri gelebilir. Bu durumda bulunan baskı bilyası debriyaj pedalına basıldığı zaman çalışmaya başlarken tiz sürtünme sesleri çıkartır, buna ötme denir. Baskı bilyasının ötmesi halinde ya değiştirilmeli ya da yağlanmalıdır. Kavrama ayırma parmakları düzgün ayırmazlarsa pedala basılınca balatalı diskin göbeğine sürtünebilirler. Parmaklar yeniden ve istenilen değerde ayarlanmalıdır. Volan göbeğinde bulunan prizdirekt kılavuz yatağı aşınmış ya da yağsız kalmışsa araç viteste ve debriyaj ayırırken; hatta araç dururken yüksek perdeden inleme sesi yapar. Bu şartlar altında prizdirekt mili (kılavuz yatak üzerinde yataklanmıştır) durmuştur; fakat yatak ve krank mili dönmektedir. Sesin kesilmesi için yatak yağlanmalı ya da değiştirilmelidir.
Diyafram tipi kavramada zayıflamış bulunan geri getirme yayları kavrama ayırırken ve motor rölantide çalışırken çıtırtı şeklinde ses yapar. Kavramayı sökmeden yayları değiştirerek sesi giderilebilir.
Otomobilinizin garantisi bozulmadan, güvenle hizmet alabileceğiniz Garantili Oto Servis üyesi servislere web sitemizden kolayca ulaşabilirsiniz.
Tüm Servisler